Sporten en bewegen eindigt niet bij een gemeentegrens. Sterker nog, beweegactiviteiten als wandelen, fietsen en hardlopen worden vaak regionaal uitgevoerd. Dit betekent dat gemeenten ook bovenlokaal moeten denken en handelen om zo gezamenlijk een beweegvriendelijke omgeving te creëren.
Provincies
Een provincie kan een belangrijke rol spelen bij het aanjagen en investeren in een beweegvriendelijke omgeving. Ruimte om veilig en aantrekkelijk te sporten, spelen en bewegen is noodzakelijk om mensen in beweging te houden. Provincies kunnen inzetten op behoud en verruiming van de ruimte voor sport, spelen, bewegen en recreëren, bijvoorbeeld binnen de huidige woningbouwopgave. En ook voor veilige, toegankelijke en goed aansluitende wandel-, fiets- en ruiterroutes ligt een rol voor de provincies. Provincies en stadsregio’s kunnen gebruik maken van de Brede Doeluitkering verkeer en vervoer (BDU). Die kunnen ze krijgen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu voor het uitvoeren van verkeers- en vervoersbeleid op lokaal en regionaal niveau, zoals voor grensoverschrijdende fietsnetwerken. Voor het gebruik van deze uitkering is het verplicht om een Maatschappelijke kosten- en batenanalyse uit te voeren (MKBA-informatie). Daarnaast kan de provincie de beweegvriendelijke omgeving verbeteren door subsidies aan gemeenten, organisaties of initiatiefnemers te verstrekken voor het beweegvriendelijker maken van de leefomgeving. Zo verstrekt de provincie Noord-Brabant subsidies voor het aanleggen of verbeteren van fiets-, wandel, en ruiterpaden en kleine recreatieve plekken. Ook is er subsidie beschikbaar om verbindingen tussen routes te verbeteren door middel van pontjes, bruggen of tunnels (Provincie Noord-Brabant, 2017).
Een van de actielijnen van het sportbeleid van provincie Gelderland is ‘gezonde inwoners in een gezonde leefomgeving’. Om vooral voor tieners bewegen in de buitenruimte aantrekkelijk te maken, stelt de provincie samen met Stichting 3×3 Unites en de Nederlandse Basketball Bond een subsidie beschikbaar om een 3×3 Basketbalplein aan te leggen. Bij deze subsidie zit een cursus inbegrepen, waarbij 12 jongeren worden opgeleid om de buurt rondom het plein te activeren en te verbinden. De subsidie wordt verhoogd, wanneer er ook andere sporten gebruik kunnen maken van het plein (Provincie Gelderland, z.d.). Dit is eerder gedaan met Netspelen in relatie met het WK. Daarnaast is er een subsidie om bestaande gebouwen of buitengebied aan te passen naar een gemeenschapsvoorziening. Of om een gemeenschapsvoorziening toegankelijker te maken voor mensen met een handicap of chronische ziekte. Dit moeten leuke en veilige plekken zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, sporten en samen activiteiten kunnen ondernemen (Provincie Gelderland, z.d.).
In de provincie Overijssel waren er van 2019 t/m 2021 meerdere subsidieregelingen Bewegen in de Openbare Ruimte. Initiatiefnemers konden een plan indienen om de fysieke ruimte aan te passen, of activiteiten te organiseren die sporten en bewegen in de openbare ruimte stimuleren (Provincie Overijssel, 2022). In Zuid-Holland is het vanaf 2023 mogelijk om een subsidie aan te vragen voor een gezonde en beweegvriendelijke leefomgeving. Voor activiteiten gericht op ingrepen in de fysieke ruimte om recreatief en sportief bewegen te bevorderen is € 500.000,- beschikbaar. Voor het opzetten, stimuleren of realiseren van activiteiten in de openbare ruimte is dat €165.000,-. Daarnaast is er een subsidiepot van € 140.000,- voor aanleg of verbetering van ruiter- en menpaden of knooppuntensysteem. Voor waterrecreatieprojecten stelde de provincie € 250.000,- beschikbaar, voor side-events bij sportevenementen € 60.000,- en voor sportactiviteiten voor mensen met een beperking € 35.000,- (Provincie Zuid-Holland, 2023).
Praktijkvoorbeeld: Doorfietsroute ‘de Groene As’
‘De Groene As’ is een doorfietsroutes van Assen naar Groningen van 30 kilometer lang. In 2040 moet deze fietsroute helemaal gerealiseerd zijn. Het traject wordt gefinancierd door de provincies Drenthe en Groningen en het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, deels via de BDU (Provincie Drenthe), (Doorfietsroutes.nl).
Praktijkvoorbeeld: Gemeenten op de Veluwe werken regionaal samen in sport- en beweegroutes
Sinds 2006 hebben twintig Gelderse gemeenten een samenwerking om gezamenlijk een recreatief routenetwerk aan te bieden en te onderhouden. Het fietsknooppuntennetwerk werd als eerst door deze gemeenten opgezet. Onderling spraken de gemeenten af om geld te investeren in deze fietsroutes en zo ook bij te dragen aan andere ambities op de Veluwe. Het geld werd ingezet voor twee beheerders, die projectleiding en projectondersteuning op zich namen. Zij beheren het netwerk. Daarnaast stelden de provincie en de deelnemende gemeenten geld beschikbaar om de kwaliteit van het routenetwerk te verbeteren. Naast het fietsnetwerk investeerden de gemeenten gezamenlijk in gemeenschappelijke voorzieningen voor wandelaars, mountainbikers en ruiters en de daarbij behorende startpunten. Lees meer in dit artikel.
Tips!
- Kijk voor meer informatie over de beweegvriendelijke omgeving ook eens op de themapagina beweegvriendelijke omgeving.
- Bekijk de factsheet waarin 10 stappen beschreven staan om van de provinciale visie op de beweegvriendelijke openbare ruimte naar een echt beweegvriendelijke omgeving te komen.