Hoe richt je de openbare ruimte zo in, dat mensen met een motorische beperking hem ook veilig en makkelijk kunnen gebruiken? Waarom is dat eigenlijk een belangrijke groep? Welke laagdrempelige aanpassingen kun je doen als ontwerper? En welke juiste niet? Bekijk onze tips.
Wat is een motorische beperking?
- Iemand met een motorische beperking heeft problemen met bewegen. Dit komt door problemen met iemands spieren, gewrichten en/of skelet.
- Er zijn verschillende oorzaken voor een beperking in het bewegen, zoals een aangeboren afwijking, ziekte of ongeluk. Denk aan spierstoornissen, amputaties of verlammingen.
- Sommige motorische beperkingen zijn goed zichtbaar (als iemand bijvoorbeeld in een rolstoel zit), anderen vallen minder of niet op (bijvoorbeeld reuma). (bron: HandicapNL)
Hoe groot is deze groep?
- Ongeveer 8% van de Nederlanders heeft een motorische beperking.
- Uit data van het CBS in 2018 blijkt dat 5,7% van de bevolking van 12 jaar en ouder gebruik maakt van een hulpmiddel voor bewegen, zoals een stok, looprek, rollator, scootmobiel of rolstoel.
- Ongeveer 250.000 mensen maken gebruik van een rolstoel, waarvan ongeveer 150.000 mensen de rolstoel permanent gebruiken (bron: HandicapNL; van den Dool & van Lindert).
- Uit data van het CBS in 2018 blijkt dat 5,7% van de bevolking van 12 jaar en ouder gebruik maakt van een hulpmiddel voor bewegen: stok, looprek, rollator, scootmobiel, of rolstoel.
- In 2021 voldeed 16% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder met een motorische beperking aan de beweegrichtlijnen (bron: Sporten en bewegen in cijfers).
Hoeveel inwoners met een motorische beperking telt jouw gemeente?
Wat ervaren mensen met een motorische beperking in de openbare ruimte?
- De openbare ruimte bevat veel (onvoorspelbare) fysieke obstakels voor mensen die slecht ter been zijn of een rolstoel gebruiken. Denk aan hoge drempels, een gebrek aan schuine opritten, afvalbakken, geparkeerde fietsen, scooters en auto’s en reclameborden van winkeliers.
- Slecht onderhouden paden – met losliggende tegels, overhangend groen, afval en hondenpoep – vormen ook een belemmering.
- Smalle paden en paden die zijn voorzien van hekjes of betonnen bollen om fietsverkeer te remmen, zijn niet toegankelijk voor mensen die gebruik maken van een hulpmiddel voor bewegen. (bron: SCP)
- Mensen met een motorische beperking bezoeken minder natuurgebieden en culturele evenementen. Bijvoorbeeld vanwege onvoldoende geschikte parkeerplekken en aangepaste toiletten. Parken en bossen hebben weinig verharde paden, de paden zijn vaak smal met hoogteverschillen en obstakels zoals boomwortels, bladeren en mul zand. En mensen kunnen vaak niet zelf tot aan het water, of de zee komen (bron: Kenniscentrum Recreatie).
- 90% van de speelplaatsen is niet geschikt voor kinderen met bijvoorbeeld een rolstoel of driewielerfiets. Hierdoor kunnen zij niet buiten spelen samen met vriendjes (bron: Stichting het Gehandicapte Kind).
- Er zijn ook sociale barrières: vooroordelen, ongemak en onbegrip van anderen maakt dat mensen met een motorische beperking plekken vermijden (bron: SCP).
Hoe ervaren inwoners die een motorische beperking hebben de openbare ruimte in jouw gemeente, en in welke buurten zijn aanpassingen het meest wenselijk?
Wat levert meer buiten bewegen op?
- Sporten en bewegen kan bijdragen aan een verbetering of behoud van dagelijks functioneren, waarmee de onafhankelijkheid en zelfredzaamheid wordt vergroot (bron: RIVM).
- Voor mensen met een lichamelijke beperking hebben vooral beweegvormen waarbij kracht en conditie worden getraind positieve effecten. Verminderde conditie, spierkracht, balans of aandoening-specifieke klachten kunnen hiermee gunstig worden beïnvloed (bron: Leemrijse & Schoenmakers).
- Regelmatige lichamelijke activiteit kan voor mensen in een rolstoel leiden tot een verbetering van hun stemming, vergroting van hun zelfvertrouwen en een betere acceptatie van hun handicap.
Lees meer:
- Factsheet Sporten en bewegen voor mensen met een lichamelijke beperking.
- Artikel Dit zijn sport en bewegen waard als je een beperking hebt.
- Artikel Beweegrichtlijnen voor mensen met fysieke beperking net iets anders.
- Artikel Effecten van sport en bewegen voor mensen met een beperking.
- Blog Een gesprek met de klas van Niels geeft op een leuke manier inzicht in de ervaringen met sport van kinderen met een lichamelijke beperking in het voortgezet speciaal onderwijs.
- Artikel Bewegen moet, juist als je spieren niet meewerken, specifiek voor mensen met Cerebrale Parese.
Hardware, software en orgware voor mensen met een motorische beperking
Klik op onderstaande afbeeldingen voor ontwerptips (hardware), meer informatie over hoe je bewegen bij mensen met een motorische beperking kunt stimuleren (software) en hoe je mensen met een motorische beperking beter kunt betrekken bij het inrichten van de openbare ruimte (orgware).
