De gemeente kan op verschillende manieren deelnemen aan het initiatief. Zij is bijvoorbeeld coördinator, subsidieverstrekker en/ of opdrachtgever. Het vervullen van verschillende rollen tegelijk, kan leiden tot belangen die uiteenlopen.
Coördineren vindt zowel op strategisch als op uitvoerend niveau plaats. Als je als gemeente meerdere rollen tegelijk hebt, is het mogelijk dat dit bij de samenwerkingspartners op een bepaald moment onduidelijkheid geeft of argwaan oproept.
Het benoemen van deze verschillende rollen en gevoelens van partijen daarover aan het begin van de samenwerking kan ruis voorkomen en creëert meteen meer openheid in communicatie. Ook kunnen rollen onderling met elkaar botsen. Enerzijds wil de gemeente de eigen verantwoordelijkheid van mensen met een beperking stimuleren en de participatie verhogen. Aan de andere kant zal de gemeente bij regionale samenwerking mogelijk een coördinerende rol vervullen.
Inwoners van gemeenten nemen steeds meer zelf initiatief in het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken in hun eigen omgeving. Dit vraagt een veranderende rol van de overheid. In dat kader stimuleren gemeenten burgers, organisaties, en verenigingen (maatschappelijk middenveld) om voorstellen te doen of invloed uit te oefenen op het beleid. Hierbij past ook het faciliteren van initiatieven van burgers.
Als de gemeente verschillende rollen vervult (coördinator en subsidiegever (en dus opdrachtgever)), is de kans groter dat andere partijen achterover gaan leunen en zich afwachtend opstellen. De gemeente heeft immers inhoudelijk, procesmatig en financieel de touwtjes in handen. Het is in dit geval raadzaam om, indien mogelijk, deze rollen bij verschillende personen/afdelingen te beleggen. Ook kan de gemeente er voor kiezen dat de coördinatie door een andere partij wordt gedaan.
Wat kenmerkt een succesvolle coördinator?
Een succesvolle coördinator merk je niet altijd op, maar de teamleden ervaren wel dat ‘alles lekker loopt’ en dat er een gemeenschappelijk gevoel van eigenaarschap in het samenwerkingsverband is. Hieronder kort een aantal aandachtspunten voor een goede coördinator:
- Sturen maar niet bepalen: dit betekent dat je gezamenlijke koersbepaling mogelijk maakt (en dan praat je zelf ook mee). Als je wel wilt bepalen, dan is de rol van opdrachtgever wellicht verstandiger.
- Passie uitdragen: vanuit intrinsieke motivatie, passie uitdragen naar de samenwerkingspartners en naar de buitenwereld. Je bent een ambassadeur voor gehandicaptensport.
- Gezamenlijk eigenaarschap: betrekken van alle partijen op basis van gelijkwaardigheid
- Overzicht houden op project: hoofdzaken van bijzaken weten te onderscheiden
- Oog voor proces: bijvoorbeeld voor conflicten, motivatieverlies etc. Maak proceszaken regelmatig bespreekbaar.
- Netwerk hebben: iemand met een groot netwerk kan makkelijker schakelen
- Verbinden: het vermogen om partijen te verbinden op het niveau van de ambitie is cruciaal, zeker als verschillende partners met verschillende belangen nader tot elkaar moeten komen. Daarnaast is het ook van belang om verbinding te hebben met de doelgroep. De regiocoördinator is bekend met bepaalde drempels en kan ondersteunen bij het wegnemen van de belemmeringen.
- Ondernemen: als coördinator is het belangrijk om ondernemend te zijn en zelf initiatief te nemen om zaken in gang te zetten
- Creatief denken: uitdagingen die op je pad komen dien je op een creatieve manier aan te kunnen pakken en waar mogelijk op te kunnen lossen
TIP: Bespreek met elkaar wie de meest geschikte coördinator is voor het proces. Zoek naar een ‘verbindend leider’: een trekker die betrokkenheid toont en tegelijkertijd ruimte geeft aan alle partners.
De buurtsportcoach en aangepast sporten
Een buurtsportcoach kan een goede bijdrage leveren om mensen met een beperking te matchen met passend aanbod. Hierin kan een buurtsportcoach verschillende rollen vervullen. Een aantal voorbeelden:
- Regiocoördinator, coördineert de regionale samenwerking
- Matching op regionaal of lokaal niveau, kent het sportaanbod in de regio en/ of de gemeente en begeleidt mensen met een beperking naar het aanbod.
- Verbinder van lokale organisaties en initiatieven, verbindt lokale organisaties zoals organisaties die in contact staan met de doelgroep en sportaanbieders aan activiteiten en aan elkaar.
- Uitvoering sportactiviteiten, organiseert en geeft sportactiviteiten voor mensen met een beperking.
Praktijkvoorbeelden
Iedereen Kan Sporten Midden-Limburg is een regionaal samenwerkingsverband van zeven gemeenten die zich met een programma richten op mensen met een beperking met als doel het vinden van passend sport- en beweegaanbod. Omdat de zeven afzonderlijke gemeenten geen capaciteit hebben voor een eigen specialis voor deze doelgroep zetten ze samen een regionale buurtsportcoach in. Een van de partners van Iedereen Kan Sporten is de afdeling Vrijetijd van Pedagogisch-Sociaal-Werk (PSW). Gezamenlijk streven ze naar een afgestemd aanbod voor mensen met een verstandelijke beperking. De verschillende expertise vult elkaar goed aan en met Iedereen Kan Sporten een aanspreekpunt voor alle zeven gemeenten waarin PSW zorg aanbiedt.
Het samenwerkingsverband van de gemeenten in Midden-Brabant organiseren en coördineren het aangepast sporten in de regio. Combinatiefunctionarissen, sportcoaches, buurtsportcoaches en verenigingsondersteuners zijn de oren en ogen in het veld. Waar liggen de behoeftes, waar is (potentieel) sportaanbod en wat is er nodig.
Friesland kent een provinciaal samenwerkingsverband. De samenwerking is mede ontstaan door de aanstelling van een aantal buurtsportcoaches. De buurtsportcoaches zijn speciaal opgeleid voor het contact met de doelgroep. “Zij weten precies wat ze moeten doen en proberen sportverenigingen warm te krijgen voor het aangepast sporten. Ze zorgen er in de samenwerking met verenigingen voor dat de inwoners van Friesland in staat zijn om passend te sporten” De buurtsportcoaches hebben lokaal contact met de betrokken partijen en verenigingen.
Voorbeeld van regionale samenwerking van verschillende gemeenten in Limburg: Iedereen kan sporten
