Buiten bewegen voor iedereen

Ben jij ontwerper of beheerder van de openbare ruimte? Of werk je als professional in het sociaal domein, gezondheid of sport en bewegen? Fijn dat je hier bent! En dat je buiten lopen, fietsen, spelen en sporten belangrijk vindt voor álle inwoners van jouw gemeente.

Waarom is een inclusieve beweegvriendelijke omgeving belangrijk?

De inrichting van de leefomgeving beïnvloedt het beweeggedrag van mensen (bron: Tcymbal). Het ontwerp van een plek heeft niet alleen invloed op het aantal mensen dat die plek gebruikt en op het soort en de duur van activiteiten die men daar beoefent (bron: Gehl 1996), maar ook op wie er gebruik van maakt. Er zijn groepen die je minder in de openbare ruimte ziet spelen, wandelen, fietsen en sporten, zoals ouderen, meiden en vrouwen, mensen met een beperking of mensen met een chronische aandoening. Je kunt je afvragen of er bij het ontwerpen van de omgeving rekening is gehouden met de wensen en behoeften van deze groepen, of dat er vooral ontworpen is vanuit ‘the reference man’ (bron: Molenbroek).

Wat is een inclusieve beweegvriendelijke omgeving eigenlijk?

De Richtlijn Toegankelijkheid van het CROW is duidelijk: “Een goede ingerichte openbare ruimte is toegankelijk voor elke gebruiker, zodat die zich zelfstandig kan voortbewegen zonder hulp van derden”. Maar is toegankelijkheid alleen genoeg? Een inclusieve beweegvriendelijke omgeving betekent ook dat iedereen is inbegrepen en betrokken bij het ontwerp van de buitenruimte. Dat wil zeggen: onafhankelijk van iemands geslacht, gender, seksuele voorkeur, eventuele beperking, financiële situatie of etnische achtergrond. En dat iedereen zich prettig en vrij voelt en durft te verblijven en bewegen in de openbare ruimte.

Daarom streven wij naar:

• Een buitenruimte die toegankelijk is voor alle inwoners;
• Een buitenruimte waar iedereen zich veilig voelt;
• Een buitenruimte die alle inwoners stimuleert tot bewegen, buitenspelen en sporten;
• Een buitenruimte die tot stand komt door belanghebbenden te betrekken bij het ontwerp ervan.

Hierbij komen de volgende doelgroepen aan bod:

Waar lopen zij tegenaan?

Als ontwerper van de buitenruimte wil je het voor mensen makkelijk en aantrekkelijk maken om buiten te bewegen. Maar even een boodschap doen, sporten of bewegen in het park, of een uitje naar het bos of strand is voor sommige mensen niet veilig, aantrekkelijk of makkelijk. Zij ervaren niet altijd een gevoel van veiligheid en/of ze moeten eerst allerlei obstakels overwinnen; denk aan hoge stoepranden, losliggende tegels, geparkeerde (brom)fietsen op het voetpad, weinig of geen toegankelijke openbare toiletten, etc.

Wat kun je doen?

Als ontwerper kun je met kleine ingrepen buiten bewegen in jouw gemeente een stuk inclusiever maken! Denk aan oplossingen als geleidelijnen tussen ov-haltes en populaire locaties, stoepen met voldoende ruimte en hellingen voor bijvoorbeeld rolstoelen, rateltikkers bij oversteekplaatsen, invalidenparkeerplaatsen, verharde paden in het bos, duidelijke bewegwijzering en voldoende verlichting. Maar vooral ook door te ontwerpen met en vanuit de gebruiker.
Als professional vind je in deze inspiratiegids tips en voorbeelden om de omgeving zo in te richten dat deze inspeelt op de behoeften en wensen van verschillende groepen (hardware). Maar ook hoe je deze groepen kunt stimuleren om de buitenruimte te kunnen en durven gebruiken (software). En waar je in de organisatie hierachter aan moet denken (orgware).

Het e-book ‘Bouwstenen van een beweegvriendelijke omgeving’ beschrijft werkzame mechanismen, bouwstenen en ontwerpprincipes van een beweegvriendelijke omgeving en legt een link met het instrumentarium van de Omgevingswet. Dit kan gezien worden als basis waaraan een beweegvriendelijke openbare ruimte moet voldoen. In deze inspiratiegids vind je aanvullende tips voor een inclusieve beweegvriendelijke omgeving. Samen zorgen ze ervoor dat je aan de slag kunt met het creëren van een beweegvriendelijke omgeving voor iedereen.