Vorige
Volgende

Hardware

Hier vind je de beste ontwerptips voor de openbare ruimte, gericht op vrouwen en meiden.

Ga direct naar informatie over meisjes
Ga direct naar informatie over meiden
Ga direct naar informatie over vrouwen

Meisjes (± t/m 11 jaar oud)

Gevarieerde inrichting met verschillende speelaanleidingen
  • Zorg voor een gevarieerde inrichting, die de combinatie van verschillende activiteiten ondersteunt. Meisjes houden van creatief spel, avontuurlijk spel en fantasiespel. En ze wisselen hun spel af tussen spelen en kletsen. Het is belangrijk om dit te faciliteren. Denk aan schommels die voor spelen en kletsen gebruikt kunnen worden, of een open ruimte die zelf ingevuld kan worden. Ook avontuurlijke speelplekken, in het groen en bij het water zijn voor meisjes belangrijk. En plekken die dansen, bewegen en zingen faciliteren. Voor deze laatste plek is het belangrijk dat de plek genoeg vrije ruimte biedt, maar ook sociale ruimte en waar je je niet bekeken voelt.
  • Creëer verschillende centrale plaatsen om te spelen, in plaats van één centrale plaats – zoals een voetbalveld – die door andere gebruikers geclaimd wordt.
Ontmoetingsplekken
  • Creëer verschillende ontmoetingsplekken met zitplekken en ruimte voor interactie. De verbinding tussen spelen en ontmoeten is belangrijk; een goede zitplek zet ook aan tot spelen. Als er ook ruimte is voor activiteiten, wordt een zitplek al snel een ontmoetingsplaats.
  • Zorg voor voldoende schaduw- en schuilplekken.
Veilige omgeving
  • Denk goed na over de locatie van schaduwplekken. Een afdak kan snel een donkere plek worden; zorg er dus voor dat er genoeg sociale controle is. Bijvoorbeeld door het afdak een centrale functie in de ruimte te geven.
  • Zorg voor goede verlichting, niet alleen op de speelplek zelf maar ook op de route ernaartoe. Verlichting kan ook een speelfunctie krijgen door bijvoorbeeld kinderen zelf bepaalde lichtjes te laten besturen (bron: Kind & Samenleving).

[Terug naar boven]

Meiden (12 t/m 17 jaar oud)

Veilige en vertrouwde omgeving
  • Voor het wegnemen van drempels die meiden ervaren om in de openbare ruimte te sporten en bewegen, is het belangrijk om een omgeving te creëren waar meiden zich prettig en vertrouwd voelen. Als je een plek voor meiden wilt inrichten, is het belangrijk dat je kiest voor een plek die ze al gebruiken in plaats van een onbekende locatie. Wanneer deze er nog niet is, ga dan samen met meiden uit de buurt op zoek naar een geschikte locatie. Ook is het noodzakelijk dat je de groep meiden goed moet (leren) kennen: wat doen zij graag? Aan de hand daarvan kun je de plek gaan inrichten.
  • Plaats goede verlichting voor meer veiligheid en minder vandalisme (bron: Kalle; Kawgan-Kagan).
Centrale ontmoetingsplekken

Situeer ontmoetingsplekken niet aan de rand van een buurt of wijk maar juist in de buurt (dichtbij huis en andere voorzieningen). Meiden komen er dan vaker langs waardoor het een bekende plek wordt. Ook komen meer mensen langs een centrale plek waardoor meiden zich veiliger voelen en de beleving wordt verhoogd (bron: Kalle; Pedersen).

Multifunctionele plekken
  • Ontwerp multifunctionele en aantrekkelijke plekken die een breed scala aan activiteiten mogelijk maken, en die geschikt zijn voor verschillende groepen.
    • Maak dus geen aparte plekken voor jongens en meiden, maar zorg dat (speel)plekken groot genoeg zijn en voldoende mogelijkheden bieden voor beiden.
    • Zorg dat functies in elkaar overgaan of overlappen in plaats van formele lijnen en hekken te gebruiken (bron: Pedersen).
  • Creëer mogelijkheden om kletsen, sociale interactie en fysieke activiteit te combineren (‘dynamisch kletsen’). Denk aan schommelen, duikelen, balspelen, balanceer- en behendigheidsspelletjes, skeeleren en dansen. Maar ook aan plekken en attributen waar je kunt zitten en chillen (bron: Kalle; Pedersen).
  • Zorg voor een plek waar meiden in relatieve anonimiteit kunnen chillen voor een langere tijd, waar ze beschermd zijn tegen verschillende weertypen, waar ze de mogelijkheid hebben om actief te zijn en waar ze misschien een beetje geld kunnen uitgeven (bron: Lange).
Aanwezigheid van faciliteiten

Denk ook aan de nabijheid van faciliteiten als (openbare) toiletten, wifi- of oplaadpunten en kiosken (bron: Yorkshire Sport Foundation).

[Terug naar boven]

Vrouwen

Veilige omgeving
  • Vergroot (het gevoel van) veiligheid op straat door veilige stoepen en fiets- en wandelpaden, groen en reuring op straat/informele sociale controle (bron: ARUP et al.; Tcymbal et al.; SWUP).
  • Zorg voor een goede balans tussen (sport)plekken die een goede zichtbaarheid (bijv. niet omringd door vegetatie), maar ook voldoende privacy bieden (bron: SWUP).
  • Zorg voor goed verlichte wegen en paden. Denk hierbij zowel aan het verlichten van de wegen, als aan het goed verlichten van fietspaden en wandelpaden (bron: City of Vienna).
  • Denk ook aan de toegankelijkheid van locaties en routes, zoals het gebruik van hellingen en brede paden. Dit is niet alleen belangrijk voor bijvoorbeeld mensen met een motorische beperking, maar ook voor mensen die bijvoorbeeld een kinderwagen bij zich hebben.
Faciliteiten dichtbij

Zorg voor goed onderhouden faciliteiten dichtbij huis en werk. Dit is een belangrijke voorwaarde voor vrouwen om te (blijven) sporten en bewegen in de openbare ruimte (bron: Dellas & Elling; Tcymbal et al.; SWUP). Een goed onderhouden en aantrekkelijke omgeving kan ervoor zorgen dat gevoelens van veiligheid toenemen (bron: Mulier Instituut).

Hoogwaardig OV-netwerk
  • Zorg voor een hoogwaardig OV-netwerk, niet alleen tussen de woonomgeving en de werkomgeving, maar ook tussen andere voorzieningen zoals scholen, zorginstellingen, winkelcentra of sportaccommodaties. Vrouwen maken vaker andere (kortere) tripjes dan mannen, omdat ze naast woon-werkverkeer bijvoorbeeld ook kinderen vervoeren, boodschappen doen of andere zorgtaken op zich nemen (bron: ARUP et al.; Tcymbal et al.; SWUP).
    • Voor sportvoorzieningen is het belangrijk dat deze een beperkte reistijd hebben en het OV frequent gaat met zo min mogelijk overstappen. Op deze manier zijn sportactiviteiten makkelijker te combineren met ander gezins- of persoonlijke taken (bron: SWUP).
    • Denk goed na over de locatie van halte en de routes tussen haltes, huis en andere voorzieningen. Zorg dat deze veilig zijn, met goede verlichting en sociale controle.
Sanitaire voorzieningen

Plaats voldoende toegankelijke openbare toiletten. Denk hierbij ook aan verschoonruimten en plekken waar vrouwen rustig borstvoeding kunnen geven (bron: ARUP et al.). Denk ook aan het plaatsen van verschoonruimten in het mannentoilet, of maak hier een gedeelde ruimte van waar iedereen gebruik van kan maken.

Erkenning in de openbare ruimte

Gebruik de gebouwde omgeving om de geschiedenis van vrouwen te erkennen. Denk aan straatnamen, monumenten of standbeelden om de geschiedenis en prestaties van vrouwen te vieren. Door de identiteit en het gevoel van trots van vrouwen op deze manier te verbeteren, kunnen vrouwen het gevoel krijgen dat ze erbij horen, wat hun leven verrijkt en hen meer betrokken maakt bij hun gemeenschap (bron: ARUP et al.).

Let op: de route naar een speel-/ontmoetingsplek is even belangrijk als de plek zelf. Het advies is om meerdere ontmoetingsplekken te creëren, die met elkaar verbonden zijn via veilige fiets- en/of wandelpaden en OV verbindingen. Maar die ook verbonden zijn met andere plekken waar meiden en vrouwen vaak komen, zoals school, kinderopvang, sportvereniging of winkelcentrum. Maak de routes aantrekkelijk en veilig en zorg ervoor dat voorzieningen via verschillende routes en verschillende kanten bereikt kunnen worden (bron: SWUP).

Wat kun je beter voorkomen?

Slecht onderhouden, slecht verlichte, donkere en door mannen gedomineerde ruimtes zorgen ervoor dat vrouwen zich onveilig voelen en andere routes of omwegen nemen (bron: ARUP et al.).

Voorbeelden

In de wijk Bredäng in Stockholm is een park ontworpen voor spelen, dansen en sporten, samen met meiden uit de buurt. Het terrein werd gedomineerd door een voetbalveld waar vooral jongens en mannen kwamen. Uit de focusgroep van meiden bleek dat er behoefte was aan een veilige en levendige ruimte voor iedereen, waar vrienden, ouders en familieleden samen tijd konden doorbrengen. In verschillende workshops werd een ontwerp ontwikkeld die dat mogelijk maakt, met onder andere schommels, klimrekken, sportmogelijkheden en verschillende (overdekte) zitmogelijkheden. Dezelfde groep meiden heeft ook actief geholpen bij de opening van het park en promotie op social media. Meer informatie en afbeeldingen zijn te vinden op de website van de ontwerper [Engelstalig].

Lees meer over ontwerptips