Vorige
Volgende

Hardware

Hier vind je de beste ontwerptips voor de openbare ruimte, gericht op ouderen.

Aantrekkelijke omgeving
  • Creëer een aantrekkelijke omgeving, met nette straten, veilige wegen en stoepen. Ouderen hechten hier waarde aan, en zullen er dan meer gebruik van maken (bron: Schop-Etman).
  • Onderhoud de openbare ruimte goed, door het verwijderen van afval, graffiti en de schade van vandalisme. Dit zorgt ervoor dat ouderen zich veilig voelen in de openbare ruimte en er gebruik van maken (bron: inspiratietool leefomgeving senioren).
  • Vergroot de aantrekkelijkheid door groen, straatkunst en kleurgebruik (bron: Korbee & Koster).
  • Zorg voor schaduw en verkoeling door bijv. bomen en water. Dit zijn belangrijke randvoorwaarden voor gezond ontmoeten (bron: inspiratietool leefomgeving senioren).
Herkenbare omgeving

Zorg voor een overzichtelijke omgeving met herkenningspunten, duidelijk gemarkeerde oversteekplaatsen en duidelijke bewegwijzering (bron: Korbee & Koster; bron: inspiratietool leefomgeving senioren).

Voorzieningen dichtbij

Situeer basisvoorzieningen dichtbij huis. Ouderen lopen gemiddeld 10 minuten of 500 meter wanneer ze een afstand afleggen. Zorg dus dat basisvoorzieningen -zoals een supermarkt of gezondheidscentrum- zich binnen deze straal bevinden van waar ouderen wonen (bron: Schop-Etman).

Veilige routes
  • Creëer veilige fiets- en looproutes, met voldoende oversteekplaatsen, weinig obstakels zoals op- en afstapjes, geen steile hellingen en goede verlichting. Vrij liggende en goed gemarkeerde fiets- en wandelpaden hebben de voorkeur (bron: Korbee & Koster).
  • Zorg dat fiets- en looproutes een netwerk vormen en dus goed op elkaar aangesloten zijn (bron: Korbee & Koster).
  • Plaats voldoende bankjes langs routes. Ouderen kunnen soms geen lange stukken meer lopen en hebben behoefte aan rustpunten onderweg. Het advies is om op routes naar belangrijke plekken, zoals een supermarkt, om de 100 tot 125 meter een bankje te plaatsen (bron: Kuitert & Maas). Zorg dat deze bankjes een rug- en armleuning hebben.
  • Zorg voor openbaar vervoer op loopafstand van huis en voorzieningen. Bij voorkeur hebben haltes een bushokje met bankje en is de in- en uitstap van het vervoermiddel op stoephoogte (bron: Korbee & Koster).
  • Houd rekening met de juiste mate van verlichting en (kleur)contrasten in de buitenruimte. Bij ouderen loopt het zicht namelijk vaak achteruit, ze hebben daarom meer licht nodig om hetzelfde waar te nemen als jongeren.
Plek voor ontmoeting
  • Creëer centrale ontmoetingsplaatsen op loop- en fietsafstand, dit stimuleert sociale contacten (bron: Korbee & Koster).
    • Beweegvoorzieningen – zoals beweegtuinen of jeu-de-boulesbanen – kunnen mensen bij elkaar brengen, contact tussen bewoners bevorderen en zorgen voor meer sociale cohesie.
  • Denk bij het inrichten van de omgeving niet alleen aan beweegtoestellen, maar plaats ook bankjes waar ouderen kunnen rusten en ontmoeten. Kies locaties dichtbij andere voorzieningen, zoals toegankelijke (openbare) toiletten en horeca (bron: RIVM).
Wat kun je beter voorkomen?
  • Ouderen zijn vaak minder mobiel, en soms aangewezen op wandelen en fietsen en het gebruik van hulpmiddelen zoals een rollator of scootmobiel. Vermijd daarom grote afstanden en lange reistijden naar (beweeg)voorzieningen en activiteiten (bron: RIVM).
  • Slecht onderhoud en beheer van de openbare ruimte zorgt voor een onaantrekkelijke omgeving en een onveilig gevoel voor ouderen.

  • Veilige oversteekplekken zijn goed, maar teveel oversteekplekken kunnen juist onveilige situaties creëren als ouderen vaak van hun fiets moeten af- en opstappen. Dit geldt ook voor verkeerslichten die te snel weer op rood springen (bron: Korbee & Koster).

  • Een onveilige infrastructuur zorgt voor een verhoogd valrisico. Denk aan de volgende omgevingsfactoren (bron: inspiratietool leefomgeving senioren):

    • Ongelijke straten: bijv. uitstekende stoeptegels, hoogteverschillen, scheuren in het trottoir, boomwortels, stalen rijplaten (op trottoir)
    • Gladde oppervlakken, water op straat of trappen (plassen en gladheid), sneeuw of ijs op straat of trappen, bladeren op de stoep (waardoor bijv. stoepranden niet zichtbaar zijn en glad worden als ze nat zijn)
    • Slecht verlichte straten
    • Verkeerslichten die te snel op rood springen
    • Obstakels: bijv. (grote) plantenbakken, fietsenrekken, vuilnisbakken
    • Teveel trappen, onveilig trapontwerp (bijv. ongelijke treden) of een gebrek aan (goed geplaatste) leuningen, handgrepen, etc.
Voorbeelden
  • Een beweegtuin is een speciale plek voor ouderen om te bewegen. Het nodigt uit om te bewegen met beweegtoestellen, looproutes en ontmoetingspunten. Beweegtuinen worden vaak aangelegd in de buurt van woonzorglocaties. In www.kwiekbeweegroute.nl staat een video die een impressie geeft van het rondje Eerdbrand in Eindhoven. Deze plattegrond laat de route in de Oosterparkwijk in Groningen zien, inclusief de verschillende oefeningen die gedaan kunnen worden.
Lees meer over ontwerptips: