Hoe richt je de openbare ruimte zo in, dat mensen met dementie die ook veilig en makkelijk kunnen gebruiken? Waarom is dat eigenlijk een belangrijke groep? Welke laagdrempelige aanpassingen kun je doen als ontwerper? En welke juiste niet? Bekijk onze tips.
Wat is dementie?
- Dementie is een verzamelnaam voor ruim 50 hersenziekten. Bij dementie kunnen de hersenen informatie niet meer goed verwerken, doordat zenuwcellen in de hersenen of verbindingen tussen deze cellen kapot gaan.
- Symptomen zijn erg verschillend, maar het begint meestal met geheugenproblemen. Later kunnen problemen ontstaan met denken en taal, en veranderingen in karakter en gedrag.
- Dagelijkse handelingen kunnen steeds minder goed uitgevoerd worden.
- Hoe ouder, hoe groter de kans is op dementie. Andere risicofactoren zijn een ongezonde leefstijl, met onder andere weinig bewegen, roken, overgewicht of een lage mentale activiteit.
(bron: Alzheimer Nederland)
Hoe groot is deze groep?
- Nederland telt in 2021 naar schatting ruim 290.000 mensen met dementie. Hiervan zijn ongeveer 15.000 mensen jonger dan 65 jaar.
- Meest voorkomend is de ziekte van Alzheimer (70%), gevolgd door vasculaire dementie (16%).
- Door de vergrijzing stijgt het aantal mensen met dementie tot 2040 explosief naar een half miljoen.
- De kans op dementie is bij mannen 1 op 5, en bij vrouwen 1 op 3. (bron: Alzheimer Nederland)
Hoeveel inwoners met dementie telt jouw gemeente?
Wat ervaren mensen met dementie in de openbare ruimte?
- Ruim 70% van de mensen met dementie woont thuis. Zij bewegen in hun eigen wijk en niet in een relatief veilige omgeving van een zorginstelling, zoals de overige 30% mensen met dementie (bron: Alzheimer Nederland).
- Mensen met dementie kunnen angst en stress ervaren om te verdwalen, bijvoorbeeld als de omgeving onduidelijk is, of veel ongunstige prikkels heeft.
- Omdat mensen met dementie bang kunnen zijn om te verdwalen en anderen niet tot last willen zijn, kan het zijn dat ze daardoor niet zo vaak naar buiten gaan (bron: Bould et al. 2019).
hoe ervaren inwoners met dementie de openbare ruimte in jouw gemeente, en in welke buurten zijn aanpassingen het meest wenselijk?
Wat levert meer buiten bewegen op?
- Bewegen heeft positieve effecten op mensen met dementie, maar kan ook helpen om het optreden van (symptomen van) dementie uit te stellen.
- Het onderzoek naar deze effecten is nog in ontwikkeling, maar de Gezondheidsraad komt op basis van reeds beschikbare wetenschappelijke artikelen tot de volgende conclusies:
- Een hoog niveau van fysieke activiteit zorgt, in vergelijking tot een laag niveau, voor een lager risico op cognitieve achteruitgang en dementie in het algemeen.
- Een hoog niveau van fysieke activiteit zorgt, in vergelijking tot een laag niveau, voor een 35% lager risico op de ziekte van Alzheimer.
- Door te bewegen ervaren mensen met dementie ook minder somberheid, angst en rusteloosheid (bron: Preller 2019).
Lees meer:
- Artikel Het effect van sport en bewegen op ouderen met dementie
- Artikel Mensen met dementie: motieven en belemmeringen voor bewegen
- Cijfers over dementie volgens platform Volksgezondheid en Zorg
- Het platform dementie.nl van Alzheimer Nederland geeft tips en informatie over leven met dementie.
Factsheet met cijfers en feiten van Alzheimer Nederland
Hardware, software en orgware voor mensen met dementie
Klik op onderstaande afbeeldingen voor ontwerptips (hardware), meer informatie over hoe je bewegen bij mensen met dementie kunt stimuleren (software) en hoe je mensen met dementie beter kunt betrekken bij het inrichten van de openbare ruimte (orgware).
